A LENDA DA MADALENA
Todas a semanas un ou dos días ía dar unha camiñada ata o monte da Madalena,
un deles ía por o camiño do Salgueiral e na volta por o do Vila, A nacida do sol, pra podelo ver asomar súa cara por detrás do monte da Pena en Cerveira, séntome na parede que rodea o atrio da capela, xa comeza o día a clarexar, aquela hora apreciase unha das máis belas paisaxes do mundo, o Miño os pes, dende o Casteliño ata Insua no seu canle unha morea de illas con os seus variopintos nomes, as cara a Tui esta a illa do “Vaqueiro ou Americana, era cultivada semeandoa de millo, para elo pasaban as xuntas de bois nun barco así coma, os petrechos de labranza e mais a xente, non facía falta botarlle esterco poi co lodo que de cando en cado deixaban a cheas éralle suficiente.
Morraceiras, a Canosa, a Varanda, o nome desta illa pódelle vir da de San Barandan, era unha illa que segun dos mariñeiros aparecía e desaparecía no medio do mar,, esta illa tamén con as crecidas desaparecía e un tempo despois volvía a aparecer, foi cultivada algúns anos e ata nela había viñas, a Boega, a dos Amores, de detrás de esta, un carocho sae navegando non si a pescar ou o pisco, o fundo o Trega, cara o norte a outra Madalena, a da Pedrada, por o nacente Portugal, daquela banda por o lugar de San Paio, cantaban os madrugadores galos, ¿Qui quiriqui, os de Gondarem estamos aquí? E outros na lonxanía respondíanlle ¿Kakaraca os de Loibo, estamos cá?. É algúns na casa da Manguera en Fontiala (Goián), pra non ser menos cantaba un ¿Cócoroco, pra vos todos chego eu só? Dende o dito monte da Madalena apreciase un dos mais fermosos paisaxes do mundo
E así ía se repetindo súas cantigas por as freguesías, das chanborras das casas de unha e outra orela da ribeira saia fume cara o ceo retorcéndose en milleiros de formas arabescas, tal vez xa estarían aquecendo o almorzo, as veigas de “Barxa Longa” co seu millo xa mesto, cubrías un tenue néboa, e por algunha corredoira oíse tanguer o gando, sacoume da miña abstracción un barullo, e correndo pasou por o meu lado unha raposa cunha galiña na boca, traballo lle daría atopala pois xa ía tarde. Xa o lourenzo asomaba súa cara, aquel día, moi colorada.
Diante da porta da capela, que é unha das poucas que a ten cara o Norte, cando no rito cristián téñena cara Sur, non sei se e derivada da época Sueva ou dos ritos de Prisciliano. santigüeime, e veo a memoria a cantidade de refráns que falan de cogomelos nunha Galicia micófoba, coma Choupín, cogordón, zaramela da rodela; que lles dicían as xentes, para min, para ti, para santa Madanela, ¿tamén lle gustarían a santa os cogomelos?, cando era tempada deles sempre levaba unha boa cestiña deles pra casa, quedei un pouco ollando pra fendedura que o arame atado o badalo da campa colgaba ata baixo, o roce deste fixera na soleira do campanil o tocar todos os día a mesma ¿cantas veces llo cambiarían?, o por do sol por unha promesa, ¡cantos anos fará que fixeron tal promesa e por que!, pois a fendedura é funda, e a pedra dura. Senteime nun penedo debaixo dunha das centenarias sobreiras que o carón da hermida hai, cavilando na dita promesa.
Con todo xa ía sendo preto do mediodía, e estaba abstraído escoitando a cantiga:
... Tamén eu choro, tamén eu choro
cando non me alumean meu ben,
eses teus ollos...
Por a súa voz era unha moza nova, seguramente recordando o seu namorado que por terras de Castela andaba lasqueando, levanteime e baixei cara a Monterreal pra volver por o Carril cara o Vila, ande ai que pasar o río Tollo por unha pontella moi estreita, o chegar no lugar do Caralleira, atopei con o Ti Manuel, que e dono do muño que alí ai, este ten catro pedras de moer, tres delas pra millo e unha so pro trigo e centeo, as pedras
Todas a semanas un ou dos días ía dar unha camiñada ata o monte da Madalena,
un deles ía por o camiño do Salgueiral e na volta por o do Vila, A nacida do sol, pra podelo ver asomar súa cara por detrás do monte da Pena en Cerveira, séntome na parede que rodea o atrio da capela, xa comeza o día a clarexar, aquela hora apreciase unha das máis belas paisaxes do mundo, o Miño os pes, dende o Casteliño ata Insua no seu canle unha morea de illas con os seus variopintos nomes, as cara a Tui esta a illa do “Vaqueiro ou Americana, era cultivada semeandoa de millo, para elo pasaban as xuntas de bois nun barco así coma, os petrechos de labranza e mais a xente, non facía falta botarlle esterco poi co lodo que de cando en cado deixaban a cheas éralle suficiente.
Morraceiras, a Canosa, a Varanda, o nome desta illa pódelle vir da de San Barandan, era unha illa que segun dos mariñeiros aparecía e desaparecía no medio do mar,, esta illa tamén con as crecidas desaparecía e un tempo despois volvía a aparecer, foi cultivada algúns anos e ata nela había viñas, a Boega, a dos Amores, de detrás de esta, un carocho sae navegando non si a pescar ou o pisco, o fundo o Trega, cara o norte a outra Madalena, a da Pedrada, por o nacente Portugal, daquela banda por o lugar de San Paio, cantaban os madrugadores galos, ¿Qui quiriqui, os de Gondarem estamos aquí? E outros na lonxanía respondíanlle ¿Kakaraca os de Loibo, estamos cá?. É algúns na casa da Manguera en Fontiala (Goián), pra non ser menos cantaba un ¿Cócoroco, pra vos todos chego eu só? Dende o dito monte da Madalena apreciase un dos mais fermosos paisaxes do mundo
E así ía se repetindo súas cantigas por as freguesías, das chanborras das casas de unha e outra orela da ribeira saia fume cara o ceo retorcéndose en milleiros de formas arabescas, tal vez xa estarían aquecendo o almorzo, as veigas de “Barxa Longa” co seu millo xa mesto, cubrías un tenue néboa, e por algunha corredoira oíse tanguer o gando, sacoume da miña abstracción un barullo, e correndo pasou por o meu lado unha raposa cunha galiña na boca, traballo lle daría atopala pois xa ía tarde. Xa o lourenzo asomaba súa cara, aquel día, moi colorada.
Diante da porta da capela, que é unha das poucas que a ten cara o Norte, cando no rito cristián téñena cara Sur, non sei se e derivada da época Sueva ou dos ritos de Prisciliano. santigüeime, e veo a memoria a cantidade de refráns que falan de cogomelos nunha Galicia micófoba, coma Choupín, cogordón, zaramela da rodela; que lles dicían as xentes, para min, para ti, para santa Madanela, ¿tamén lle gustarían a santa os cogomelos?, cando era tempada deles sempre levaba unha boa cestiña deles pra casa, quedei un pouco ollando pra fendedura que o arame atado o badalo da campa colgaba ata baixo, o roce deste fixera na soleira do campanil o tocar todos os día a mesma ¿cantas veces llo cambiarían?, o por do sol por unha promesa, ¡cantos anos fará que fixeron tal promesa e por que!, pois a fendedura é funda, e a pedra dura. Senteime nun penedo debaixo dunha das centenarias sobreiras que o carón da hermida hai, cavilando na dita promesa.
Con todo xa ía sendo preto do mediodía, e estaba abstraído escoitando a cantiga:
... Tamén eu choro, tamén eu choro
cando non me alumean meu ben,
eses teus ollos...
Por a súa voz era unha moza nova, seguramente recordando o seu namorado que por terras de Castela andaba lasqueando, levanteime e baixei cara a Monterreal pra volver por o Carril cara o Vila, ande ai que pasar o río Tollo por unha pontella moi estreita, o chegar no lugar do Caralleira, atopei con o Ti Manuel, que e dono do muño que alí ai, este ten catro pedras de moer, tres delas pra millo e unha so pro trigo e centeo, as pedras